W 80. rocznicę obchodów wybuch II wojny światowej uczniowie SP 1, klasy VI c oraz klas VIII odwiedzili miejsca pamięci poświęcone Polakom, którzy zginęli w czasie wojny na ziemi tarnowskiej. Trasa rajdu prowadziła pod pomniki męczeństwa i martyrologii zlokalizowane na ternie Tarnowa oraz w jego okolicy. Po miejscach pamięci oprowadzał nas pan Stanisław Kornaś, przewodnik PTTK.
Pomnik Ofiar Wojny i Faszyzmu przy ul. Narutowicza, przed Starym Cmentarzem, z charakterystycznymi dwoma mieczami “grunwaldzkimi” oraz płaczącym dzieckiem pod ścianą (symbol życia po utracie bliskich). Na ścianie czołowej od ulicy Narutowicza umieszczone są tylko daty: 1939 – 1945, natomiast na tylnej ścianie widnieje napis: “W hołdzie 45 000 mieszkańców ziemi tarnowskiej – ofiarom niemieckiego faszyzmu pomordowanym, bohaterom poległym w walce z najeźdźcą o niepodległość ojczyzny w latach 1939 – 1945“.
Pomnik I Transportu Więźniów do KL Auschwitz, przed dawną łaźnią żydowską (Mykwą) wzniesiony został na miejscu, z którego hitlerowscy w dniu 14 czerwca 1940 r. wyprowadzili grupę 728 osób, Polaków z Tarnowa i okolic, do pierwszego transportu do obozu zagłady KL Auschwitz.
Pomnik Ofiar Stalinizmu – Pl. Ofiar Stalinizmu, przy ul. Lwowskiej. Pierwszy w Polsce pomnik ofiar stalinizmu. Kamień węgielny pod budowę pomnika poświęcił Jan Paweł II 16.06.1999 r. Postać kobiety symbolizuje Polskę, z której wylatują trzy orły. Przy pomniku ustawiono też głaz – obelisk z tablicą, na której widnieje napis: “W hołdzie ofiarom zbrodni stalinowskich w latach 1939-1956“. Tragiczne losy prześladowanych wyraża symboliczna forma zranionego ptaka, którego łączy ze wzlatującymi ptakami znak Victoria. Polski Walczącej, Związku Sybiraków, symbol katyński, Związku Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego oraz daty kolejnych etapów zmagań o nowy kształt ojczyzny.
Pomnik Żołnierzy Polskich poległych 6 i 7 września 1939 r., Cmentarz Komunalny w Tarnowie – Krzyżu. Pomnik z żeliwnym piastowskim orłem na szczycie. Na pomniku tablica z napisem: “Wieczna chwała bohaterom poległym za Ojczyznę 1945” oraz około sto nazwisk poległych żołnierzy.
Pogórska Wola, to miejsce pamięci rozstrzelanych Polaków przez hitlerowców w latach 1939 – 1943. Inskrypcja na pomniku głosi „… czynem dowiedli, że Polska nie zginęła”. W tym miejscu Niemcy przez cały okres okupacji dokonywali masowych egzekucji. Nieznana jest liczba wszystkich ofiar, gdyż okupanci maskowali miejsca zbrodni sadząc na mogiłach młode sosny. W okresie 1941-43 Niemcy zamordowali tu co najmniej 150 osób, głównie więźniów. Tutaj także rozstrzelana została słynna polska narciarka, Helena Marusarzówna.
W Skrzyszowie, w lesie Kruk znajduje się pomnik poświęcony pamięci ofiar zamordowanych w latach 1941 – 42 przez funkcjonariuszy gestapo, SS i policji hitlerowskiej, którzy w tym miejscu dokonywali masowych egzekucji więźniów, przywożonych z więzienia w Tarnowie. Zginęło tu około 400 osób. Przed kamienną ścianą znajduje się postać upadającej osoby, która wskazuje napis „Przechodniu powiedz światu”.
I My stajemy się świadkami historii. Pamiętamy !
Opracowanie tekstu: Jolanta Żurowska
